Ovo je ostrvo gdje živi samo 20 ljudi i čak milion ptica
Samo 20-ak ljudi. I milion ptica. Upravo tako glasio bi najkraći opis jednog posebnog arktičkog ostrva. Udaljenog oko 40 kilometara od sjeverne obale Islanda, te najsjevernije naseljene tačke te ostrvske zemlje.
Ostrvo Grímsey jedno je od najudaljenijih naseljenih mjesta u Evropi. A takav geografski položaj nosi, očekivano, i brojne posebnosti…
Kao i na ostatku Islanda, i ovdje je priroda dala oduška – na milost i nemilost promjenjivom vremenu i jakim vjetrovima. Obale su ukrašene dramatičnim bazaltnim liticama i vrve od životinja…
Sve to stisnuto je na šest i po kilometara kvadratnih. Na jedinom djelu Islanda koji se nalazi u sklopu Arktičkog kruga.
Zanimljivu reportažu iz tog kutka naše planete objavila je novinarka BBC-a. Mišel Gros, koja je to ostrvo posjetila sa mužem krajem avgusta ove godine. Ona ostrvo Grímsey naziva “Islandom u svom najnetaknutijem i najekstremnijem izdanju”. Sažetak njenih ostalih utisaka i informacija o ostrvu donosimo u nastavku teksta.
Gros piše da se sve do 1931. godine do ostrva moglo samo malim brodom. Koji je dva puta godišnje tamo dostavljao pisma. Danas ga, od sjeverne obale Islanda, dijeli 20-minutni let avionom ili trosatna vožnja trajektom.
Ostrvo Grímsey je mjesto koje, u suštini, pripada životinjama – ptice su ovde najdominantniji stanovnici. Sa zavidnim brojem arktičkih čigri, ali i simpatičnih puffina, odnosno tupika. Ima, naravno, i islandskih konja i ovaca, no ptice su ipak glavne. Omjer prema ljudima, njih 20-ak koliko ih tamo stalno žive, procjenjuje se na 50.000 prema jednom.
Ostrvo je, piše dalje, toliko udaljeno da u suštini nije priključeno na islandski energetski sistem. Svi stanovnici zavise od jednog dizelskog generatora. Isto tako, nema ni bolnice, ni ljekara, ni policije.
Stanovnici ostrva obučeni su kako da sami sebi pomognu, tome su ih učili, na primjer, zaposleni u hitnoj pomoći i obalskoj straži, i kažu da su spremni za sve situacije. Ljekar dolazi u posjetu svaka tri sedmice, avionom.
Sami stanovnici grupisani su u naselju Sandvík, na jugozapadu ostrva.
Njihove kuće nerijetko služe i kao prenoćišta za turiste, a imaju i školu koja trenutno funkcioniše kao neka vrsta zadružnog doma.
U njemu se nalazi galerija rukotvorina, a u naselju postoji i mala prodavnica koja radi sat vremena dnevno. Imaju i restoran s barom, bazen, biblioteku, crkvu i avio-pistu koju okupiraju ptice.
Ostrvo se može pohvaliti i dugom istorijom. Prema pričama, ime je dobio po naseljeniku Grimuru za kojeg se vjeruje da je doplovio na ostrvo iz zapadne Norveške. No, prvi zvanični pomen ostrva seže u 1024. godinu, i to u islandski ep Heimskringla, u kojem je norveški kralj Ólafur zatražio ostrvo u znak prijateljstva, no odbili su mu ga dati smatrajući ga previše vrijednim. Tokom 18. vijeka, ostrvo je skoro ostalo bez ljudskih stanovnika, što zbog upale pluća, što zbog nezgoda vezanih uz ribolov.
Naime, odlazak na pučinu, ali i povratak s ulovom, bila je opasna stvar – izazovni vremenski uslovi, ali i negostoljubiva obala predstavljali su veliki rizik. No, zajednica se ipak održala zahvaljujući stalnom dotoku novih ribara.
Osim fotogeničnih puffina, jedna od atrakcija ostrva je i njegov geografski položaj. Već smo spomenuli da se nalazi u Arktičkom krugu, na šta ukazuje i 2017. godine svečano postavljena betonska umjetnička instalacija – oko tri i po tone teška kugla po imenu Orbis et Globus.
Ona je postavljena na najviši, najsjeverniji dio ostrva, na zamišljenu liniju koja označava prejsečnu tačku Arktičkog kruga i ostrva. No, ta se linija koja označava početak Arktičkog kruga, zbog nagiba zemljine ose, neprestano pomjera – i to trenutno na sjever, u pravilu za 14 metara, što znači da će Island, odnosno pomenuto ostrvo, ispasti iz Arktičkog kruga 2047. godine.
Plan je da, kad se to dogodi, betonsku kuglu otkotrljaju s litice i predaju okeanu.
Zahvaljujući svom geografskom položaju, ostrvo je nekoliko mjeseci u godini ovijeno potpunom tamom protiv koje se stanovnici, kažu, bore božićnim lampicama.
Izgledamo kao božićni grad, kažu, i ne skidamo ih sve do februara. No, potpuni mrak znači i puno aurora borealis.
Što se tiče samih turista, mogli bi se reći da su “za”, ali pod njihovim uslovima. Imaju, na primjer, retreat za pisce i druge kreativce, no masovni turizam ne žele.
Imaju ograničenja broja ljudi koji mogu doći na ostrvo i pozivaju ostatak Islanda da se ugleda na njih prije nego što, kažu, bude prekasno.
Kad smo već kod turističkih dolazaka, najbolje vrijeme za posjetu je od 10. aprila do 10. avgusta, kada ostrvo okupiraju puffini, prenosi Putni kofer.
LEPA BRENA I MIROSLAV ILIĆ BILI U AFERI?! Saša Mirković otkrio sve TAJNE ESTRADE, evo šta je rekao o potencijalnoj ŠEMI dvije muzičke zvijezde!
U specijalnoj novogodišnjoj emisiji “Pretres” Stefana Usiljanina gost je estradni mag i vlasnik i direktor Hype Produkcije i Televizije, Saša Mirković!
U iskrenom razgovoru, Saša će podeliti svoju životnu priču, satkanu od borbi, padova, uspona i puno rada. Priča najboljeg producenta na Balkanu koja nikoga neće ostaviti ravnodušnim. Više saznajte OVDJE
Čitajte Hypebih.ba
TikTok, X.com, Instagram, Facebook, Threads!
Čitajte Hypebih.ba i Hypetv.rs, najbrži portal u regionu – sa najvećim rastućim rezultatima i ekskluzivnim vijestima.
BONUS VIDEO:
(hypebih.ba/A. B.)
